W przypadku gdy inwestor dokona odstępstw od projektu budowlanego - wykona przewody dymowe z kominków - nie uzasadnia to wydania decyzji na podstawie art. 66 Prawa Budowlanego nakazującej faktyczną likwidację kominów, bez oceny możliwości ich legalizacji.

Zgadzając się z prezentowanym przez organy stanowiskiem, iż zawiewanie na okna dymu z przewodów kominowych odprowadzających spaliny z kominków w oczywisty sposób stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia, to wystarczającym na obecnym etapie jest zastosowanie w trybie art. 66 p.b. środka zabezpieczającego w postaci wyłączenia tych kominków z eksploatacji. Uzasadnia to uchylenie decyzji organów I i II instancji w części nakazującej wykonanie robót budowlanych polegających na obcięciu rur przedłużających dwa kominy dymowe i zaślepieniu wylotów kanałów dymowych za pomocą płyty żelbetowej tzw. "czapki żelbetonowej" - w kominach niższej części budynku od strony zachodniej.

Sygn. akt IV SA/Po 278/14

Wyrok Sądu Administracyjnego

z dnia 24 kwietnia 2014 r.

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maciej Busz (spr.) Sędziowie WSA Katarzyna Nikodem WSA Anna Jarosz Protokolant st. sekr. sąd. Justyna Hołyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2014 r. sprawy ze skargi M.S. i S.S. na decyzję W. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] września 2011 r. nr [...] w przedmiocie wykonania określonych robót budowlanych

1. uchyla zaskarżoną decyzję w tej części w jakiej zmienia ona termin wykonania nałożonych obowiązków oraz w części w jakiej utrzymuje ona w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla miasta P. z dnia [...] lipca 2011 r. nr [...] w punkcie 1 oraz uchyla punkt 1 poprzedzającej ją decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla miasta P. z dnia [...] lipca 2011 r. nr [...];
2. w pozostałym zakresie oddala skargę;
3. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana;
4. zasądza od W. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz skarżących M.S. i S.S. kwotę [...] zł ([...] złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla Miasta P. decyzją z dnia [...] lipca 2011 r., nr [...] działając na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. 2000 r., nr 98, poz. 1071 ze zm.. - dalej k.p.a.) oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. 2010 r., nr 243, poz. 1623 ze zm. - dalej p.b.) w celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości w stanie technicznym budynku mieszkalnego wielorodzinnego, znajdującego się w P. przy ul. B. [...] nakazał w pkt 1 Wspólnocie Mieszkaniowej w osobach: E.K. F, J.M.F., K.K., D.K., M.P., J.P., J.H.H., M.S., S.S., M.K., R.K. wykonanie robót budowlanych polegających na obcięciu rur przedłużających dwa kominy dymowe i zaślepieniu wylotów kanałów dymowych za pomocą płyty żelbetowej tzw. "czapki żelbetonowej" - w kominach niższej części budynku od strony zachodniej, Organ I instancji zastrzegł, że wyżej wymienione roboty budowlane należy wykonać pod nadzorem osoby posiadającej stosowne uprawnienia budowlane oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej.

W pkt 2 w/w decyzji PINB nakazał wyłączenie z użytkowania kominków usytuowanych w lokalach nr [...] i [...], znajdujących się w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przy ulicy B. [...] w P, jako kominki opalane paliwem stałym oraz wyłączenie z użytkowania – jako przewody dymowe - przewodów do nich podłączonych.

W pkt 3 PINB określił termin wykonania obowiązków wymienionych w pkt 1 decyzji do 30 września 2011 roku, nadając jednocześnie obowiązkowi określonemu w pkt 2 rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 108 §1 kpa.

W uzasadnieniu PINB wskazał, że niniejsze postępowanie zostało zainicjowane podaniem J.H.H. (dalej wnioskodawczyni), który wpłynął do PINB dnia 3 grudnia 2004 r., a dotyczył nieprawidłowego funkcjonowania dymowych przewodów kominowych z mieszkań [...] i [...] w budynku mieszkalnym wielorodzinnym zlokalizowanym w P. przy ul. B. [...]. W trakcie przeprowadzonego postępowania PINB ustalił, że powyższy budynek został zrealizowany zgodnie z projektem budowlanym zatwierdzonym decyzją o pozwoleniu na budowę Prezydenta Miasta P. z dnia [...] marca 2002 r., nr [...], znak [...] (dalej decyzja z dnia [...] marca 2002 r.). Budynek mieszkalny wielorodzinny przy ulicy B. [...] w P. został zaprojektowany w ten sposób, że jedno mieszkanie - nr [...], którego właścicielem jest wnioskodawczyni, zlokalizowane zostało na poziomie dachu pozostałych mieszkań (II piętro), w sąsiedztwie grup kominowych. W dwóch lokalach mieszkalnych: nr [...] i [...], znajdujących się na parterze oraz I piętrze użytkowane są kominki, a wyloty przewodów kominowych odprowadzających dym z ww. mieszkań zlokalizowane są za tarasem mieszkania nr [...], niemal na wprost okien i drzwi balkonowych mieszkania wnioskodawczyni. Przedsiębiorstwo Inżynieryjne "T." Sp. z o.o. (dalej Inwestor) wykonało na zlecenie przyszłych właścicieli mieszkań nr [...] i [...] odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego przez wymurowanie dwóch przewodów kominowych, których wyloty znajdują się na wysokości okien i drzwi balkonowych, usytuowanego na ostatniej kondygnacji mieszkania wnioskodawczyni i zlokalizowanych od tych elementów w odległości 8,4 m.

Powyższe roboty polegające na wykonaniu kominów oraz zamontowaniu wkładów kominowych nie były objęte zatwierdzonym projektem budowlanym., gdyż zatwierdzony w decyzji z dnia [...] marca 2002 r. projekt budowlany budynku przy ulicy B. [...] w P. przewidywał ogrzewanie przy pomocy indywidualnych kotłów gazowych zamontowanych w poszczególnych lokalach mieszkalnych. Tymczasem właściciele mieszkań nr [...] i [...], wykonali w nich alternatywne, samodzielne źródło ogrzewania, przez użytkowanie dodatkowych urządzeń grzewczych. Podczas procesu spalania zachodzi konieczność odprowadzenia dymu przy pomocy przewodów dymowych, co nie było przewidziane ww. zatwierdzonym projektem budowlanym. Wyloty nie przewidzianych projektem budowlanym przewodów kominowych znajdują się na wysokości okien i drzwi balkonowych lokalu zamieszkiwanego przez wnioskodawczynię. W tej sytuacji podczas użytkowania ww. kominków, wydobywający się w z przewodów dym może być zawiewany przez wiatry bezpośrednio w otwory okienne lokalu nr [...]. Organ I instancji podzielił w tym zakresie ustalenia poczynione w sporządzonej na zlecenie wnioskodawczyni przez dr inż. M.K. dnia 18 maja 2009 r. opinii technicznej nr [...] z której wynika, że kominy zlokalizowane od strony południowej nie spełniają aktualnych wymagań dotyczących prawidłowej wysokości zapewniającej skuteczne odprowadzenie spalin i powietrza wentylacyjnego. Problem zawiewania dymu i spalin na tarasy mieszkania nr [...] należącego do wnioskodawczyni jest konsekwencją przyjętego rozwiązania architektonicznego budynku nie uwzględniającego możliwości zanieczyszczenia powietrza spalinami na tarasach i mieszkaniach wyższej części obiektu - zróżnicowanie wysokościowe budynku, umieszczenie wylotów kominów obsługujących niższą część budynku w poziomie okien części wyższej. Tym samym zachodzą okoliczności, że przedmiotowy budynek jest użytkowany w sposób zagrażający życiu i zdrowiu ludzi. Analizując dotychczasowy przebieg postępowania w sprawie PINB wskazał, że stan faktyczny powyżej wskazanego obiektu budowlanego jest niezgodny z art. 61 pkt 1 i 2 pb oraz warunkami technicznymi dotyczącymi użytkowania przewodów i kanałów dymowych, spalinowych oraz wentylacyjnych.

S.S. kwestionując powyższą decyzję wniósł odwołanie domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji. Odwołujący podkreślił, że powyższa decyzja narusza jego interes jako właściciela mieszkania położonego przy ul. B. [...] oraz współwłaściciela budynku. W uzasadnieniu odwołujący zauważył, że PINB nie uzasadnił, dlaczego zastosował art. 66 ust. 1 pb oraz art. 108 kpa. W toku postępowania nie stwierdzono żadnych istotnych nieprawidłowości, które uzasadniałyby twierdzenie o zagrożeniu życia i zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska. Budynek położony przy ul. B. [...] uzyskał pozwolenie na użytkowanie w styczniu 2004 r., a organy nadzoru budowlanego nie znalazły podstaw do stwierdzenia nieważności tej decyzji.

W. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego po rozpatrzeniu powyższego odwołania decyzją z dnia [...] września 2011 r., nr [...] uchylił zaskarżoną decyzję w części określającej termin wykonania obowiązku w pkt 3 i w tym zakresie wskazując nowy termin wykonania obowiązków do dnia 31 października 2011 r. z utrzymaniem rygoru natychmiastowej wykonalności co do punktu 2, w pozostałym zakresie utrzymując w mocy zaskarżoną decyzję.

Zdaniem WWINB zadymianie lokalu mieszkalnego przeznaczonego na pobyt ludzi stanowi zagrożenie dla ich zdrowia, a nawet życia. Organy nadzoru budowlanego po stwierdzeniu powyższych zagrożeń, zgodnie z przepisem art. 66 ust. 1 pkt 1 i 2 pb, zobowiązane są do nakazania w drodze decyzji usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, określając termin wykonania tego obowiązku.

Odnosząc się do zarzutów odwołującego WWINB uznał je za niezasadne. Organ II instancji zwrócił uwagę, że odwołujący w sposób wybiórczy oparł się na treści ekspertyzy nr [...], sporządzonej przez dr inż. M.K., w której został wskazany sposób likwidacji istniejących uciążliwości w tym zalecenia dotyczące podwyższenia kominów. Ogrzewanie pomieszczeń w budynku mieszkalnym przy ul. B. [...] odbywa się przy pomocy indywidualnych kotłów gazowych w znajdujących się poszczególnych lokalach mieszkalnych. W budynku tym kominki opalane drewnem stanowią dodatkowe, alternatywne samodzielne źródło ogrzewania i są urządzeniami w których następuje proces spalania paliwa stałego w wyniku czego powstaje dym. Zachodzi więc konieczność odprowadzania dymu przy pomocy przewodów dymowych. Stąd urządzenia takie powinny spełniać wymogi przepisu § 132 ust 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 ze zm., dalej rozporządzenie z 2002 r.). Samo posiadanie kominka nie jest zabronione prawem, jednak zamiar wykonania w istniejącym budynku mieszkalnym wielorodzinnym urządzeń o których mowa w przywołanym przepisie rozporządzenia z 2002 r. wiąże się zgodnie z przepisami pb, z uzyskaniem decyzji administracyjnej pozwolenia na budowę ww. przewodów kominowych - dymowych.

Wymagania techniczne przy odbiorze przewodów kominowych - dymowych, wyprowadzonych ponad połać dachową w przedmiotowym budynku wynikają z Polskiej Normy PN-89/B-10425 - "Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne murowane z cegły. Wymagania techniczne i badania przy odbiorze". W punkcie 3.3.2.1 normy określono usytuowanie komina obok przeszkody, dla zapewnienia jego prawidłowego działania, czyniąc wymóg wysokości komina nad połacią dachu. Przywołana Polska Norma nie uwzględnia jednak odległości przewodów kominowych dymowych od okien lokalu mieszkalnego zlokalizowanego w bezpośrednim ich sąsiedztwie w dodatku na dachu budynku. Stąd też wynika konieczność dokonania oceny sąsiedztwa obu tych elementów mając na uwadze m. in. niezgodność przewodów kominowych z przepisem § 19 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. 1999 r., nr 74, poz. 836, dalej rozporządzenie z 1999 r.), a także naruszenie przepisu art. 62 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 2 pb. Usunięcie powyższych nieprawidłowości w stanie technicznym budynku wiąże się z likwidacją przewodów kominowych dymowych, bowiem emisje dymów od eksploatowanych kominków mogą zagrażać życiu lub zdrowiu wnioskodawczyni, co zasadnie orzekł w swej decyzji PINB, nakazując zaślepienie obu kanałów dymowych. Decyzja z dnia [...] lipca 2011 r. nakazując zaślepienie przewodów dymowych, nie generuje kosztów polegających na rozbiórce kominków w żadnym z dwu mieszkań, natomiast trwale eliminuje powyższe zagrożenia. Nie zamyka ona Wspólnocie Mieszkaniowej w sposób legalny, zgodnie z przepisami pb, uzyskania decyzji o pozwoleniu na nadbudowę ww. przewodów kominowych dymowych.

Organ II instancji zmieniając termin wykonania nałożonych decyzją z dnia 1 lipca 2011 r. obowiązków wyjaśnił, że jest on adekwatny do ilości i charakteru nakazanych robót budowlanych.

M .I S.S kwestionując powyższą decyzję wnieśli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu domagając się uchylenia decyzji organów I i II instancji. Skarżący zwrócili uwagę, że uzasadnienie decyzji organów obu instancji nie przekonuje, dlaczego w sprawie znalazły zastosowanie art. 66 ust. 1 pb oraz art. 108 kpa. W toku postępowania nie stwierdzono jakichkolwiek nieprawidłowości, które uzasadniałyby istnienie zagrożenia życia i zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska. Wmurowanie dwóch przewodów kominowych celem zamontowania przewodów dymowych do kominków nastąpiło ok. kwietnia 2003 r. w ramach zaprojektowanej i istniejącej grupy kominowej. Z dokumentów otrzymanych przy odbiorze mieszkania wynikało, że budynek uzyskał pozwolenie na użytkowanie 9 stycznia 2004 r. Skarżący mieli prawo oczekiwać, że inwestor realizował proces budowlany zgodnie z prawem i zasadami sztuki budowlanej. Poza tym kominek jest urządzeniem budowlanym, na którego instalację nie jest wymagane pozwolenie na budowę.

W. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w odpowiedzi na skargę wniósł o oddalenie skargi podtrzymując swą dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 08.03.2012r. wydanym w sprawie o sygn. IV SA/Po 1207/11 stwierdził, że skarga częściowo zasługiwała na uwzględnienie. Sąd przedstawił przebieg postępowania i wskazał, że PINB kolejno w decyzjach z dnia [...] grudnia 2009 r. oraz z dnia [...] grudnia 2010 r. nakazywał wykonanie robót budowlanych polegających na wykonaniu przedłużeń kanałów dymowych. Wymienione decyzje były jednak uchylane w całości przez WWINB, a sprawa była przekazywana organowi I instancji do ponownego rozpoznania, co nie sprzyjało szybkości prowadzonego postępowania oraz nie budziło zaufania obywateli co do sprawności działania organów administracji. Sąd uznał, że organy administracji publicznej przy wydawaniu zaskarżonych decyzji uchybiły w pierwszym rzędzie w sposób istotny przepisowi art. 8 k.p.a. PINB dokonał natomiast zmiany poglądu wyrażanego dotychczas. Sąd wskazał, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 10 maja 2007 roku sygn. akt. II SA/Po 133/07 przesądził, że wskazane wyżej urządzenia budowlane nie były objęte zatwierdzonym decyzją udzielającą pozwolenie na budowę projektem budowlanym, nie były również przedmiotem oceny w postępowaniu udzielającym pozwolenia na użytkowanie budynku i wskazał na art.153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - dalej: p.p.s.a).

Wymienione powyżej decyzje, jak i akty kontrolowane w niniejszym postępowaniu, zapadły na podstawie art. 66 ust. 1-2 pb. Sąd więc badał w zakresie rozpoznawanej sprawy, czy prawidłowo w ramach tak przywołanej podstawy prawnej organy nadzoru budowlanego nałożyły wskazane w zaskarżonej decyzji obowiązki. Wydanie decyzji na podstawie art. 66 ust. 1 pb powinno zostać poprzedzone wystąpieniem jednej z wymienionych przez ustawodawcę przesłanek nieprawidłowego użytkowania obiektu budowlanego, przy czym mogą one dotyczyć jedynie takich nieprawidłowości, które powstały podczas użytkowania obiektu budowlanego i wiążą się z użytkowaniem obiektu budowlanego. Przepis art. 66 pb nie może być wykorzystywany do usunięcia dokonanych przez inwestora odstępstw od udzielonego pozwolenia na budowę, jak i do likwidacji samowoli budowlanej popełnionej w istniejącym obiekcie budowlanym.

W niniejszej sprawie bezsprzeczne pozostało to, że palenie w kominkach powoduje wydostawanie się dymu, który może zagrażać zdrowiu, czy nawet życiu wnioskodawczyni, co spowodowało konieczność sięgnięcia przez organy nadzoru budowlanego do podjęcia działań w trybie art.66 prawa budowlanego. Sąd wskazał, że nie można na podstawie art. 66 pb nakazywać wykonania robót budowlanych mających na celu doprowadzenie obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem, gdyż sytuacja taka odpowiada regulacji zawartej w art. 51 ust. 1 pkt 2 i 3 p.b. Zarówno art. 50 i 51 pb jak i art. 66 pb odwołują się do kwestii zagrożenia bezpieczeństwa. Różnica polega między innymi na tym, że art. 50 i 51 pb odwołują się w sposób bezpośredni do procesu budowlanego, natomiast art. 66 pb odnosi się do nieprawidłowości powstałych w trakcie użytkowania budynku. Odnosząc powyższe uwagi do rozpoznawanej sprawy sąd wskazał, że zasadnym było z całą pewnością w związku z powołaną przez organ podstawą prawną orzeczenie przez organy o wyłączeniu z użytkowania kominków usytuowanych w lokalach nr [...] i [...], z uwagi na użytkowanie ich w sposób zagrażający życiu lub zdrowiu wnioskodawczyni, do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Przy czym jeżeli organ uznał, że należy nałożyć określone obowiązki w oparciu o wyżej powołaną podstawę prawną, to powinny być one na tyle wyważone, aby w sposób najmniej dotkliwy dla stron eliminowały nieprawidłowości stwarzające zagrożenia. Organ w ocenie sądu nie uzasadnił dostatecznie nałożenia tak radykalnego obowiązku, jakim jest obcięcie przewodów kominowych i położenie czapy betonowej, przy jednoczesnym prezentowaniu stanowiska, że strony mogą zwrócić się do organów architektoniczno-budowlanych o legalizację kominków.

Podsumowując sąd wskazał, że w pkt 1 wyroku, działając na podstawie art. 145 §1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a., uchylił zaskarżoną decyzję organu odwoławczego w tej części, w jakiej zmienia termin wykonania nałożonych obowiązków oraz utrzymał w mocy decyzję PINB z dnia [...] lipca 2011 r. w pkt 1. We wskazaniach co do dalszego postępowania zalecił organowi w ramach stosowania przepisu art. 66 p.b. rozważenie jedynie wnikliwie rodzaju obowiązków, które ma nałożyć w oparciu o przepis art. 66 ust 1 pkt 1 p.b. z uwzględnieniem zasady gradacji. Sąd wskazał, że przepisy art. 66-69 p.b. określają środki działania organu nadzoru budowlanego, które należy podjąć z uwagi na zagrożenia, które stwarza obiekt budowlany z uwagi na jego stan techniczny. Gradacja tych środków oraz zastosowanie jednego z nich zależy od stanu obiektu budowlanego i stopnia zagrożenia. Przekładając to myślenie na stan niniejszej sprawy można dojść do wniosku, że same rury przedłużające dwa kominy dymowe nie stanowiły zagrożenia dla zdrowia i życia uczestniczki postępowania. Tym samym rację mają skarżący, że zupełnie pozbawione logicznego uzasadnienia jest nakazywanie obcięcia przewodów dymowych i zaślepianie ich trwale "czapą żelbetonową", skoro istnieje wysokie prawdopodobieństwo odtwarzania ich w ewentualnym procesie legalizacyjnym. Przy czym rodzaj nałożonych obowiązków organ powinien uzasadnić zgodnie z art. 107 §3 k.p.a. W pkt 2 wyroku sąd ,działając na podstawie art. 151 p.p.s.a. oddalił w pozostałym zakresie skargę uznając, że w obecnym stanie faktycznym sprawy, z uwagi na zagrożenie dla życia i zdrowia wnioskodawczyni zasadnym pozostaje wyłączenie z użytkowania ww. kominków. W pkt 3 wyroku Sąd działając na podstawie art. 152 p.p.s.a. określił, że zaskarżona decyzja w części uchylonej nie może zostać wykonana.

W wyniku skargi kasacyjnej wniesionej przez WWINB, Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 15.01.2014r. wydanym pod sygn. II OSK 1610/12 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny.

Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że zasadny jest zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia art. 174 pkt 2 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 (ab initio) lit a i c i art. 151 p.p.s.a., a polegający na niepoprawnym i niezrozumiałym sformułowaniu sentencji wyroku. Wskazane w art.145 § 1 p.p.s.a możliwości sformułowania sentencji wyroku stanowią zamknięty katalog i sąd uwzględniając skargę na decyzję nie może wydać wyroku, którego sentencja będzie wykraczała poza wskazane w art.145 § 1 p.p.s.a. rozwiązania.

Podkreślono, że zaskarżony skargą kasacyjną wyrok jest sprzeczny z art. 145 § 1 p.p.s.a., albowiem sąd sformułował pkt I sentencji wyroku w sposób, który wykracza poza rozwiązania przewidziane w tym przepisie. Mianowicie sąd "uchylił zaskarżoną decyzję w tej części, w jakiej zmienia termin wykonania nałożonych obowiązków oraz utrzymuje w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla Miasta P. z dnia [...] lipca 2011r. nr [...] w pkt 1". Sąd nie może orzekać o utrzymaniu w mocy decyzji zarówno w całości jak i w części i to zarówno co do decyzji organu II instancji jak i decyzji organu I instancji. Jak wskazano wyżej sąd uwzględniając skargę może uchylić decyzję w całości, albo w części, stwierdzić nieważność decyzji w całości albo w części, albo stwierdzić wydanie decyzji z naruszeniem prawa jeżeli zachodzą przyczyny wskazane w k.p.a. Wskazane wyżej naruszenie art. 145 § 1 p.p.s.a jest naruszeniem, które miało wpływ na wynik sprawy i stanowi wystarczający powód do uchylenia zaskarżonego wyroku. Niejako na marginesie NSA dodatkowo wskazał, że z uzasadnienia wyroku nie można również ustalić zamiaru i intencji sądu. Z jednej bowiem strony w sentencji w pkt I wyroku sąd utrzymał w mocy decyzję organu I instancji w pkt 1 (w punkcie tym organ I instancji nakazał obciąć rury przedłużające dwa kominy dymowe i zaślepić wyloty kanałów dymowych "czapką żelbetową") w uzasadnieniu zaś podaje, że same rury przedłużające dwa kominy dymowe nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia uczestniczki. Tym samym rację ma skarżący, że zupełnie pozbawione logicznego uzasadniania jest nakazywanie obcięcia przewodów dymowych i zaślepianie ich trwale.

Wskazane wyżej naruszenia prawa zawarte w wyroku Sądu I instancji, spowodowały w ocenie NSA, konieczność uchylenia tego wyroku. Podkreślono, że wobec charakteru tych naruszeń, które powodują, że nie można ustalić jakie jest stanowisko Sądu I instancji w rozpoznawanej sprawie, przedwczesnym byłoby na tym etapie zajęcie stanowiska, co do pozostałych podnoszonych w skardze kasacyjnej zarzutów.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 P.p.s.a. polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu istotnie wpływającym na wynik sprawy. Przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Na podstawie art. 134 § 1 P.p.s.a., w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności. Zgodnie z jej treścią, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.

Na wstępie należy wskazać, iż przedmiotowe postępowanie sądowoadministracyjne prowadzone było po wydaniu przez Naczelny Sąd Administracyjny wyroku z dnia 15.01.2014r. wydanym pod sygn. II OSK 1610/12, w którym stwierdzono naruszenie art. 174 pkt 2 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 (ab initio) lit a i c i art. 151 p.p.s.a. polegające na niepoprawnym i niezrozumiałym sformułowaniu sentencji wyroku. W uzasadnieniu wyroku odkreślono, że wobec charakteru tych naruszeń, które powodują, że nie można ustalić jakie jest stanowisko Sądu I instancji w rozpoznawanej sprawie, przedwczesnym byłoby na tym etapie zajęcie stanowiska, co do pozostałych podnoszonych w skardze kasacyjnej zarzutów.

Oznacza to, iż Sąd I instancji ponownie prowadząc sprawę, uwzględniając stwierdzone uchybienie co do sposobu formułowania sentencji wyroku, nie był związany na zasadzie art. 190 P.p.s.a., wykładnią prawną dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny, gdyż sąd ten z uwagi na stwierdzone uchybienia uznał za przedwczesne odnoszenie się do zarzutów opartych na przepisach prawa materialnego.

Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że okolicznością bezsporną w sprawie jest trakcie budynek mieszkalny wielorodzinny przy ulicy B. [...] w P. został zrealizowany na podstawie projektu budowlanego zatwierdzonego decyzją o pozwoleniu na budowę Prezydenta Miasta P. z dnia [...] marca 2002 r., nr [...], znak [...]. Przedstawiony wyżej budynek mieszkalny został zaprojektowany w ten sposób, że jedno mieszkanie - nr [...], którego właścicielem jest J.H.-H., zlokalizowane zostało na poziomie dachu pozostałych mieszkań (II piętro), w sąsiedztwie grup kominowych. W dwóch lokalach mieszkalnych: nr [...] i [...], znajdujących się na parterze oraz I piętrze użytkowane są kominki, a wyloty przewodów kominowych odprowadzających dym z ww. mieszkań zlokalizowane są za tarasem mieszkania nr [...], niemal na wprost okien i drzwi balkonowych mieszkania wnioskodawczyni. W trakcie postępowania ustalono, że Przedsiębiorstwo Inżynieryjne "T" Sp. z o.o. wykonało na zlecenie przyszłych właścicieli mieszkań nr [...] i [...] odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego przez wymurowanie dwóch przewodów kominowych, których wyloty znajdują się na wysokości okien i drzwi balkonowych, usytuowanego na ostatniej kondygnacji mieszkania wnioskodawczyni i zlokalizowanych od tych elementów w odległości 8,4 m. W świetle wyroku WSA w Poznaniu z dnia 10.05.2010r. sygn. akt II SA/Po 133/10 nie powinno budzić wątpliwości, iż dwa przewody kominowe z wkładami kominowymi, stalowe nasady kominowe i zainstalowane w dwóch lokalach kominki stanowiących dodatkowe źródło ogrzewania nie były objęte zatwierdzonym decyzją udzielającą pozwolenia na budowę projektem budowlanym, Nie były one również przedmiotem oceny w postępowaniu udzielającym pozwolenia na użytkowanie budynku.

Materialnoprawną podstawę kontrolowanej decyzji stanowił przepis art. 66 ust. 1 p.b., zgodnie z którym w przypadku stwierdzenia, że obiekt budowlany:

1. może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi, bezpieczeństwu mienia bądź środowiska albo
2. jest użytkowany w sposób zagrażający życiu lub zdrowiu ludzi, bezpieczeństwu mienia lub środowisku albo
3. jest w nieodpowiednim stanie technicznym albo
4. powoduje swym wyglądem oszpecenie otoczenia

- właściwy organ nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości, określając termin wykonania tego obowiązku.

Konstrukcja normy prawnej zawartej w art. 66 ust. 1 p.b. wskazuje, że decyzje podejmowane na jego podstawie mają charakter związany. Jeżeli wystąpi choćby jedna z określonych w nim przesłanek, to organ nadzoru budowlanego jest nie tylko uprawniony, lecz także zobligowany do wydania decyzji nakazującej usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości (vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 lipca 1998 r., sygn. akt IV SA 1420/96, Baza orzeczeń Lex nr 43224). Jednakże do wydania decyzji, której podstawą jest przepis art. 66 ust. 1 ustawy Prawo budowlane niezbędne jest udowodnienie faktu zaistnienia stanu obiektu, o jakim mowa. W tym celu organ nadzoru budowlanego zobowiązany jest przeprowadzić postępowanie wyjaśniające tak, aby ustalony stan nie budził żadnych wątpliwości. Ponieważ każda z przesłanek może wystąpić samodzielnie oznacza to w szczególności, że obiekt budowlany może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi mimo tego, że nie jest w nieodpowiednim stanie technicznym. Tak więc przesłanka z punktu 1 ust. 1 wskazanego przepisu dotyczy takich sytuacji, w których obiekt budowlany jest użytkowany zgodnie z jego przeznaczeniem, znajduje się w odpowiednim stanie technicznym, ale w konkretnym stanie faktycznym zachodzą takie okoliczności związane z danym obiektem budowlanym, które wskazują, że może on zagrozić dobrom chronionym (zob. Arkadiusz Despot- Mładanowicz w: Prawo budowlane, Komentarz pod red. Andrzeja Glinieckiego LexisNexis Warszawa 2012 str.592-593).

W orzecznictwie sądowym podkreśla się przy tym, że nie można na podstawie art. 66 p.b. nakazywać wykonania robót budowlanych mających na celu doprowadzenie obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem, gdy sytuacja taka odpowiada regulacji zawartej w art. 51 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy (wyrok NSA z 15 lipca 2010 r., II OSK 1196/09, dostępny w CBOSA). W niniejszej sprawie, stwierdzono, że inwestor dokonał odstępstw od projektu budowlanego i wykonał przewody dymowe z kominków. Powyższe nie uzasadniało jednak wydania na podstawie art. 66 p.b. decyzji nakazującej faktyczną likwidację kominów, bez oceny możliwości ich legalizacji.

Zgadzając się z prezentowanym przez organy stanowiskiem, iż zawiewanie na okna dymu z przewodów kominowych odprowadzających spaliny z kominków w oczywisty sposób stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia, to wystarczającym na obecnym etapie jest zastosowanie w trybie art. 66 p.b. środka zabezpieczającego w postaci wyłączenia tych kominków z eksploatacji. Uzasadnia to uchylenie decyzji organów I i II instancji w części nakazującej wykonanie robót budowlanych polegających na obcięciu rur przedłużających dwa kominy dymowe i zaślepieniu wylotów kanałów dymowych za pomocą płyty żelbetowej tzw. "czapki żelbetonowej" - w kominach niższej części budynku od strony zachodniej.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, iż wydanie decyzji kończącej postępowanie w trybie art. 66 p.b. nie zwalnia organu z obowiązku ostatecznego załatwienia sprawy. Wspomnieć należy bowiem, iż w przypadku gdy w trakcie prowadzonej kontroli organy nadzoru budowlanego ustalą, że w trakcie budowy obiektu budowlanego doszło do naruszeń prawa, organy mają obowiązek ocenić czy możliwym jest doprowadzenie przeprowadzonych robót do stanu zgodnego z prawem i uruchomienie procedury legalizującej to przedsięwzięcie. Pozostaje bowiem nie załatwiona kwestia legalności samych kominów i wybudowanych kominków stanowiących dodatkowe urządzenia grzewcze, o której wypowiedział się m.in. Sąd w wyroku sygn. akt II SA/Po 133/07. Organy nadzoru budowlanego nadal nie wypowiedziały się w ostateczny sposób do opinii kominiarskich K.K. i J.K. zalecających podwyższenie przewodów kominowych dymowych. Ponadto organy administracyjne nadal nie wyjaśniły, czy zastosowane przy realizacji robót rozwiązania techniczne oraz wyroby budowlane zapewniają bezpieczeństwo budynku (konstrukcji, pożarowe, inne). W powyższym zakresie nie wykonano więc nadal zaleceń zawartych w wyroku tut. Sądu z dnia 10 maja 2007 r. sygn. akt II SA/Po 133/07. Oznacza to więc, iż oddalenie skargi w zakresie w jakim zaskarżonymi decyzjami na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 1 i 2 p.b. nałożono obowiązek wyłączenia kominków z eksploatacji nie kończy formalnie postępowania w sprawie legalności samych przewodów kominowych, kominów i kominków stanowiących dodatkowe ogrzewanie w mieszkaniach, w których je wybudowano. Wskazać w tym miejscu należy, iż samodzielną przesłanką postępowania legalizacyjnego jest wykonanie robót budowlanych w sposób powodujący zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi.

Jako nie mający wpływu na rozstrzygnięcie sprawy należało ocenić ostatni zarzut skarżących dotyczący braku zapewnienia czynnego udziału w postępowaniu przez wypowiedzenie się co do zebranych dowodów przed wydaniem decyzji przez organ II instancji. Wprawdzie skarżąca odebrała zawiadomienie WWINB o możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów dnia 19 września 2012 r., tym niemniej wezwanie organu przez skarżącego odebrane zostało już w dniu 5 września 2011 r. Skarżąca miała zatem możliwość zapoznania się z treścią zawiadomienia oraz zakreślonym w nim terminem na wypowiedzenie się co do zebranych dowodów.

Mając powyższe na uwadze Sąd w pkt 1 wyroku działając na podstawie art. 145 §1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. uchylił zaskarżoną decyzję z dnia [...] kwietnia 2011 r. w tej części w jakiej zmienia ona termin wykonania nałożonych obowiązków oraz w części w jakiej utrzymuje ona w mocy decyzję organu I instancji dotyczącą obowiązków określonych w punkcie 1 oraz uchylił punkt 1 decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla miasta P. z dnia [...] lipca 2011 r. nr [...].

W pkt 2 wyroku Sąd działając na podstawie art. 151 p.p.s.a. oddalił w pozostałym zakresie skargę uznając, że w obecnym stanie faktycznym sprawy, z uwagi na zagrożenie dla życia i zdrowia właścicielki mieszkania nr [...] położonego przy ulicy B. [...] w P. zasadnym pozostaje wyłączenie z użytkowania kominków usytuowanych w lokalach nr [...] i [...].

W pkt 3 wyroku Sąd działając na podstawie art. 152 p.p.s.a. określił, że zaskarżona decyzja w części uchylonej nie może zostać wykonana.

W pkt 4 wyroku Sąd zasądził od WWINB na rzecz skarżących kwotę 500 zł na który złożył się jedynie wpis od skargi w kwocie 500,00 zł, stosownie do §2 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2003 r., nr 221, poz. 2193).